(Bismillahirrahmanirrahim)
(her şeye) Yaratılmışlara sonsuz ve sınırsız lütuf, ihsan, rahmet bahşeden, rahmetiyle sayısız nimetler ihsan eden, merhameti ve rahmeti bol, kulluk edilmeye layık tek ilah Allah'ın ismi ile (yardımıyla) (başlanır)
(Aynı zamanda müşriklerin bir işe başlarken Allah yerine kendi ilahlarının adlarını zikretmelerine nispettir)
KIYAME: Kıyamet
40 Ayet - /Kıyamet ve hesap günü ile müşriklere uyarılar/
(bkz.Hasan Elik & Muhammed Coşkun, İndirildiği dönemin ışığında Kur'an tefsiri)
KIYAMET ve YENİDEN DİRİLİŞ
AYETİN OKUNUŞU: 1-) La uksimu Biyevmilkıyameti;
KELİMELERİ: Lâ*uksimu*bi yevmi*el kıyâmeti
KELİMELERİN KARŞILIKLARI: hayır*yemin ol(ma)sın*gününe*kıyamet
TÜRKÇE ÖZÜ:
1-Hayır! Kıyamet gününe yemin etmiyor kanıtlarıyla açıklıyorum
AYETİN OKUNUŞU: 2-) Ve la uksimu BinNefsilLevvameh;
KELİMELERİ: Ve lâ*uksimu*bi*en nefsi*el levvâmeti
KARŞILIKLARI: ve hayır*yemin ol(ma)sın*...e*nefs(e)*kendini kınayan
TÜRKÇE ÖZÜ:
2-Ve geçmişteki günahlarını kınayan ve pişmanlık duyan nefslere de yemin etmiyor, bunun öneminin anlaşılması gerektiğini vurguluyorum
--Ey Muhammed'in peygamberliğini inkâr eden ve ahiret uyarılarını ciddiye almayan müşrikler! Eğer bu alaycı ve inkârcı tavırlarınızdan vazgeçmez ve nefsinizi terbiye edip tevhide uymazsanız kıyamet gününde yaptıklarınızın hesabını verirsiniz. Kulağınızı açıp iyi dinleyin(1)--
AYETİN OKUNUŞU: 3-) Eyahsebul'İnsanu ellen necme'a 'ızameh;
KELİMELERİ: E*yahsebu*el insânu*ellen*necmea*ızâme-hu
KARŞILIKLARI: ...mi*sanıyor*insanlar*asla*bir araya getiremeyeceğimizi (mi)*onların kemiklerini
TÜRKÇE ÖZÜ:
3-Müşrikler, öldükten sonra onların çürümüş kemiklerini bir araya getiremeyeceğimizi mi sanıyor
AYETİN OKUNUŞU: 4-) Bela Kadiriyne 'alâ en nusevviye benaneh;
KELİMELERİ: Belâ*kâdirîne*alâ*en nusevviye*benânehu
KARŞILIKLARI: hayır*kadiriz*...e*yeniden düzenlemey(e)*parmak uçlarını
TÜRKÇE ÖZÜ:
4-Biz onları parmak uçlarındaki en küçük kemiklere kadar yeniden yaratırız
--Siz müşrikler elçimiz Muhammed'in uyarılarını alaya alıp "Şu çürümüş kemikleri kim diriltebilir ki" diyorsunuz öyle mi..! Sizi ilk seferinde nasıl tepeden tırnağa mükemmel olarak yarattıysak aynı şekilde parmak uçlarınızdaki en küçük kemiklere kadar yeniden yaratırız--
AYETİN OKUNUŞU: 5-) Bel yüriydul'İnsanu liyefcure emameh;
KELİMELERİ: Bel*yurîdu*el insânu*li*yefcure*emâme-hu
KARŞILIKLARI: ama*istiyor*insan*için*günaha dalmak*onun önünde
TÜRKÇE ÖZÜ:
5-Müşrikler, zamanlarını kıyameti yalanlayıp günah işleyerek Allah'a isyan ile geçiriyorlar
AYETİN OKUNUŞU: 6-) Yes'elu eyyane yevmulkıyameti;
KELİMELERİ: Yes’elu*eyyâne*yevmu*el kıyâmeti
KARŞILIKLARI: soruyor*ne zamanmış*günü*kıyamet
TÜRKÇE ÖZÜ:
6-"Ne zamanmış bu kıyamet.? Hadi gelsin de görelim" diye alay ederek
--Müşrikler, zamanlarını kıyameti yalanlayıp günah işleyerek Allah'a isyan ile geçirip "Ne zamanmış bu kıyamet.? Hadi gelsin de görelim" diye alay ederek kendilerine yazık ediyorlar--
AYETİN OKUNUŞU: 7-) Feiza berikalbesar;
KELİMELERİ: Fe*izâ*berika*el basar
KARŞILIKLARI: artık*zaman*yerinden fırladığında*gözler
TÜRKÇE ÖZÜ:
7-Gözleriniz korku ve dehşetten yuvalarından fırladığı zaman
AYETİN OKUNUŞU: 8-) Ve hasefelKamer;
KELİMELERİ: Ve hasefe*el kamer
KARŞILIKLARI: ve karardığında*ay
TÜRKÇE ÖZÜ:
8-Ay kapkara kesildiğinde
AYETİN OKUNUŞU: 9-) Ve cumi'aşŞemsu velKamer;
KELİMELERİ: Ve cumia*eş şemsu*ve el kamer
KARŞILIKLARI: ve birbirine girdiğinde*güneş*ve ay
TÜRKÇE ÖZÜ:
9-Ve güneş ay ile birbirine girdiğinde
AYETİN OKUNUŞU: 10-) Yekulul'İnsanu yevmeizin eynelmeferr;
KELİMELERİ: Yekûlu*el insânu*yevme izin*eyne el meferr
KARŞILIKLARI: diyecek*insanlar*kıyamet günü*nerede*firar edilecek yer
TÜRKÇE ÖZÜ:
10-O kıyamet günü müşrikler kaçacak yer arayıp hesap vermekten kurtulmaya çalışacaklar
AYETİN OKUNUŞU: 11-) Kella la vezere;
KELİMELERİ: Kellâ*lâ*vezer
KARŞILIKLARI: ama heyhat*olmayacak*sığınacak bir yer
TÜRKÇE ÖZÜ:
11-Ama heyhat.! Sığınacak bir yer, sizi hesap vermekten kurtaracak hiç bir güç olmayacak
AYETİN OKUNUŞU: 12-) İla Rabbike yevmeizinil müstekarr;
KELİMELERİ: İlâ rabbi-ke*yevme izin*el mustekarr
KARŞILIKLARI: rabbindir*kyamet günü*gidilebilecek tek makam
TÜRKÇE ÖZÜ:
12-O gün sadece Allah'ın huzuruna çıkabileceksiniz
--Şimdi Muhammed'in uyarıları ile alay eden siz müşrikler şunu bilin ki ay ve güneşin kapkara kesildiği o kıyamet günü gözleriniz korku ve dehşetten yerinden fırladığı zaman hesap vermekten kurtulmak için çareler arayacaksınız. Ama heyhat.! Sizi hesap vermekten kurtaracak hiç bir güç olmayacak ve Allah'ın huzuruna çıkarılıp hesaba çekileceksiniz--
HESAP ANINDA BAHANELER UYDURMAYA ÇALIŞAN KİMSENİN HALİ
AYETİN OKUNUŞU: 13-) Yunebbeul'İnsanu yevmeizin Bima kaddeme ve ahhar;
KELİMELERİ: Yunebbeu*el insânu*yevme izin*bimâ*kaddeme*ve ahhar
KARŞILIKLARI: haber verilecek*insanlara*kıyamet günü*şeyleri*yaptığı*veya yapmadığı
TÜRKÇE ÖZÜ:
13-Dünyadaki bütün amelleriniz sevap ve günahlarınız iyilik ve kötülükleriniz yüzünüze karşı tek tek okunacaktır
AYETİN OKUNUŞU: 14-) belil'İnsanu 'alâ nefsihi basıyretun;
KELİMELERİ: Beli*el insânu*alâ*nefsi-hî*basîratun
KARŞILIKLARI: zaten*insan*...e*kendi nefsin(e)*şahittir
TÜRKÇE ÖZÜ:
14-Zaten siz yaptığınız her şeyin farkındaydınız
AYETİN OKUNUŞU: 15-) Ve lev elka me'aziyreh;
KELİMELERİ: Ve lev*elkâ*meâzîra-hu
KARŞILIKLARI: olsa bile*beyan edecek*mazeretiniz
TÜRKÇE ÖZÜ:
15-Beyan edecek mazeretiniz olsa bile
AYETİN OKUNUŞU: 16-) La tuharrik Bihi lisaneke lita'cele Bih;
KELİMELERİ: Lâ tuharrik*bi-hî*lisâne-ke*li*ta’cele*bi-hî
KARŞILIKLARI: hareket ettirme*onu*dilini*için* acele etmek*onunla
TÜRKÇE ÖZÜ:
16-Boşuna dil dökmeyin
AYETİN OKUNUŞU: 17-) İnne'aleyna cem'ahu ve Kur'âneh;
KELİMELERİ: İnne*aleynâ*cem’a-hu*ve kur’âne-hu
KARŞILIKLARI: muhakkak ki*bizim işimiz*toplanması*ve okunması
TÜRKÇE ÖZÜ:
17-Olanları sayıp dökmek ve Kur'anın kalbinize yer bulup bulmadığını anlamak bizim işimiz
AYETİN OKUNUŞU: 18-) Feiza kare'nahu fettebı’ Kur'âneh;
KELİMELERİ: Fe*izâ*kara’nâ-hu*fe*ittebi* kur’ânehu
KARŞILIKLARI: artık*zamanında*size bildirdik*öyleyse*tabi olsaydınız*okunana
TÜRKÇE ÖZÜ:
18-Size Kur'anı bildirdik. Öyleyse ona tabi olmalıydınız
AYETİN OKUNUŞU: 19-) Sümme inne 'aleyna beyaneh;
KELİMELERİ: Summe*inne*aleynâ*beyâne-hu
KARŞILIKLARI: sonrası*muhakkak*bize aitti*onun açıklanmasının
TÜRKÇE ÖZÜ:
19-Kur'an'a tabi olsaydınız onu öğretmesi tabi ki bize aitti (ama ilgi göstermediniz)
--Kıyamet günü dünyadaki bütün amelleriniz sevap ve günahlarınız iyilik ve kötülükleriniz yüzünüze karşı tek tek okunacaktır. Boşuna dil döküp mazeretler uydurmaya çalışmayın. Zaten siz yaptığınız her şeyin farkındaydınız. Size Kur'anı bildirdik. Alay etmek yerine kalbinizi Kur'ana açsaydınız sizlere onu öğretmesi bizim için kolaydı. Şimdiyse bütün yaptıklarınızın hesabını verip cezasını çekeceksiniz--
AYETİN OKUNUŞU: 20-) Kella bel tuhıbbunel'acilete;
KELİMELERİ: Kellâ*bel*tuhıbbûne*el âcilete
KARŞILIKLARI: şüphesiz*bilâkis*seviyorsunuz*gelip geçici olanı
TÜRKÇE ÖZÜ:
20-Siz müşrikler gelip geçici dünya hayatını seviyorsunuz
AYETİN OKUNUŞU: 21-) Ve tezerunel'ahırete;
KELİMELERİ: Ve tezerûne*el âhirate
KARŞILIKLARI: ve terkediyorsunuz*ahiretinizi
TÜRKÇE ÖZÜ:
21-Ahiretinizi ihmal ediyorsunuz
AYETİN OKUNUŞU: 22-) Vucuhun yevmeizin nadıretun;
KELİMELERİ: Vucûhun*yevme izin*nâdıratun
KARŞILIKLARI: yüzler olacak*kıyamet günü*ışıl ışıl
TÜRKÇE ÖZÜ:
22-O gün bazı yüzler ışıl ışıl olacak
AYETİN OKUNUŞU: 23-) İla Rabbiha nazıreh;
KELİMELERİ: İlâ rabbi-hâ*nâziratun
KARŞILIKLARI: rablerine bakan
TÜRKÇE ÖZÜ:
23-Rablerine bakıp ikramını bekleyen
AYETİN OKUNUŞU: 24-) Ve vucuhun yevmeizin basiretun;
KELİMELERİ: Ve vucûhun*yevme izin*bâsiratun
KARŞILIKLARI: ve yüzler olacak*kıyamet günü*kararmış
TÜRKÇE ÖZÜ:
24-Ve o gün kararmış suratlar da olacak
AYETİN OKUNUŞU: 25-) Tezunnu en yuf'ale Biha fakıreh;
KELİMELERİ: Tezunnu*en yuf’ale*bi-hâ*fâkıratun
KARŞILIKLARI: anlamış*yapılacağını*kendisine*çok kötü muamele
TÜRKÇE ÖZÜ:
25-Kendisine çok kötü muamele yapılacağını anlamış
--Siz müşrikler gelip geçici dünya hayatını seviyor ahiretinizi ihmal ediyorsunuz. Ama şunu bilin ki ahirette elçimize iman edenlerin yüzleri Allah'ın bahşettiği sonsuz nimetlere sahip oldukları için ışıl ışıl olacak. Dünya hayatında elçimiz Muhammed'e iman etmeyenlerin ise cehennem azabına maruz kalacakları için yüzleri korkudan kapkara kesilecek--
AYETİN OKUNUŞU: 26-) Kella iza beleğatitterakıye;
KELİMELERİ: Kellâ*izâ*belegati*et terâkıye
KARŞILIKLARI: şüphe yok*zaman*eriştiği*köprücük kemiğine
TÜRKÇE ÖZÜ:
26-Can boğazdan çıkıp giderken
AYETİN OKUNUŞU: 27-) Ve kıyle men rakın;
KELİMELERİ: Ve kîle*men*râk
KARŞILIKLARI: ve dersin*kimdir*kurtaracak
TÜRKÇE ÖZÜ:
27-"Yok mu beni kurtaran" diye yalvarmaya başlarsınız
AYETİN OKUNUŞU: 28-) Ve zanne ennehulfirak;
KELİMELERİ: Ve zanne*enne-hu*el firâk
KARŞILIKLARI: ve anladığında*kendisinin olacağını*ayrılan
TÜRKÇE ÖZÜ:
28-Dünyaya veda etme vakti geldiğini anladığında
AYETİN OKUNUŞU: 29-) Velteffetissaku Bissak;
KELİMELERİ: Ve ilteffeti*es sâku*bis sâk
KARŞILIKLARI: ve dolaşır birbirine*ayak*ayağa
TÜRKÇE ÖZÜ:
29-Ayaklarınız birbirine dolaşır
AYETİN OKUNUŞU: 30-) İla Rabbike yevmeizinilmesak;
KELİMELERİ: İlâ rabbi-ke*yevme izin*el mesâk
KARŞILIKLARI: rabbinedir*kıyamet günü*gidişin
TÜRKÇE ÖZÜ:
30-İşte o kıyamet gününde gidiş Rabbinedir
--Ey müşrikler; Can boğazdan çıkıp giderken son nefesinizde "Yok mu beni kurtaran" diye yalvarmaya başlarsınız ama çırpınmanız fayda etmez. Dünyadan ayrılmanın ve ahiret ahvalini hesaplamamış olmanın dehşeti içinde canınızı teslim edersiniz. Artık tek yol olarak Rabbinizin huzuruna çıkıp hesap vermek kalır--
AYETİN OKUNUŞU: 31-) Fela saddeka ve la salla;
KELİMELERİ: Fe*lâ saddeka*ve lâ sallâ
KARŞILIKLARI: o zaman*tasdik etmedi*rabbine yönelmedi
TÜRKÇE ÖZÜ:
31-(Ebu Cehil) Hakikati kabul etmedi ve rabbine yönelmedi
AYETİN OKUNUŞU: 32-) Ve lâkin kezzebe ve tevella;
KELİMELERİ: Ve lâkin*kezzebe*ve tevellâ
KARŞILIKLARI: ve lakin*yalanladı*ve yüz çevirdi
TÜRKÇE ÖZÜ:
32-Lakin vahyi yalanladı ve peygambere yüz çevirdi
AYETİN OKUNUŞU: 33-) Sümme zehebe ila ehlihi yetemetta;
KELİMELERİ: Summe*zehebe*ilâ ehli-hî*yetemettâ
KARŞILIKLARI: ardından*gitti*taraftarlarına*çalım satarak
TÜRKÇE ÖZÜ:
33-Ardından çalım satarak taraftarlarının yanına döndü
AYETİN OKUNUŞU: 34-) Evla leke feevla;
KELİMELERİ: Evlâ*leke*fe*evlâ
KARŞILIKLARI: müstehaktır*sana*bundan sonra*bin beteri
TÜRKÇE ÖZÜ:
34-Ona bundan sonra bin beteri müstehaktır
AYETİN OKUNUŞU: 35-) Sümme evla leke feevla;
KELİMELERİ: Summe*evlâ*leke*fe*evlâ
KARŞILIKLARI: hem de*müstehaktır*ona*bundan sonra*bin beterin bin beteri
TÜRKÇE ÖZÜ:
35-Hem de ona bundan sonra her şeyin bin beterinin bin beteri müstehaktır
AYETİN OKUNUŞU: 36-) Eyahsebul'İnsanu en yutreke süda;
KELİMELERİ: E*yahsebu*el insânu*en yutrake*sudâ
KARŞILIKLARI: ...mu*zannediyor(mu)*insan*bırakılacağını*başıboş
TÜRKÇE ÖZÜ:
36-Müşrikler bu yaptıklarının bir karşılığı olmayacağını mı sanıyor
--Müşrikler hakikati kabul edip imanın gereklerini yerine getirmedikleri gibi elçimize ve müminlere büyüklük taslayıp onları küçümsüyor. Yazıklar olsun. Bu yaptıklarınızın yanınıza kar kalacağını ve ahirette bunların cezasını çekmeyeceğinizi mi sanıyorsunuz--
AYETİN OKUNUŞU: 37-) Elem yekü nutfeten min meniyyin yümna;
KELİMELERİ: E lem yeku*nutfeten*min menîyin*yumnâ
KARŞILIKLARI: değil miydiniz*berrak bir sıvı*meniden*dökülen
TÜRKÇE ÖZÜ:
37-Bir zamanlar meniden dökülen bir damla berrak sıvı değil miydiniz
AYETİN OKUNUŞU: 38-) Sümme kâne 'alekaten fehaleka fesevva;
KELİMELERİ: Summe*kâne*alakaten*fe*halaka*fe*sevvâ
KARŞILIKLARI: sonra*oldunuz*bir damla kan pıhtısından*sonra*yarattık*sonra*biçim verdik
TÜRKÇE ÖZÜ:
38-Bir damla kan pıhtısından sonra mükemmel bir şekilde uzuvlarınızı tamamlayıp şekillendirdik
AYETİN OKUNUŞU: 39-) Fece'ale minhüzzevceynizzekere vel'ünsa;
KELİMELERİ: Fe*ceale*min-hu*ez zevceyni*ez zekera*ve el unsâ
KARŞILIKLARI: sonra*yaptık*ondan*eş*erkek*ve dişi
TÜRKÇE ÖZÜ:
39-Sonra onları erkek ve dişi diye ayırdık
AYETİN OKUNUŞU: 40-) Eleyse zâlike BiKadirin 'alâ en yuhyiyel mevta;
KELİMELERİ: E leyse*zâlike*bi kâdirin*alâ*en yuhyiye*el mevtâ
KARŞILIKLARI: değil midir*bunlara*kadir olan*üzerine*diriltmeye*ölüleri
TÜRKÇE ÖZÜ:
40-İşte bunları yapmaya kadir olan ölüleri diriltmeye kadir değil midir
--Kadın-erkek, hepinizi ana rahminde meniden dökülen bir damlacık özlü sıvıdan mükemmel bir şekilde uzuvlarınızı tamamlayarak yaratan Allah'ın ahirette sizleri diriltip hesaba çekemeyeceğini mi sanıyorsunuz--
(1) Kur'an'ın tüm kasem/yemin ile başlayan surelerinden farklı olarak sadece bu iki ayet "Hayır" ile başlar. Daha önce gördüğümüz “kasem [yemin]” cümlelerinden farklı olup bilinen türdeki “kasem [yemin]” cümlelerinden değildirler. Baştaki "Hayır" ile burada sözcüğün “Kasem ediyorum [kanıt gösteriyorum]” şeklindeki anlamı kast edilmiştir.
Bir sözcük bir dilden başka bir dile çevrilirken mutlaka çevrildiği dildeki aynı anlamı veren karşılığı ile çevrilmeli, kesinlikle orijinal hâlinde bırakılmamalıdır. Çevirilerde meydana gelebilecek yanılmaları önlemek için ise sözcük ve kavramların ne anlamlara geldiğinin her iki dilde de iyi bilinmesi gerekmektedir. Fakat maalesef uygulamada bu kurallara yeterince hassasiyet gösterilmemekte ve sonuçta ortaya fahiş hatalar çıkmaktadır. Konu Kur'an olduğunda ise bu fahiş hatalar telâfisi neredeyse imkânsız tahribatlara yol açmaktadır.
Bu ayetlerdeki “kasem [yemin]” sözcükleri de, işaret edilen hataların yapıldığı sözcükler arasındadır. (Hakkı YILMAZ)
Abdülaziz Bayındır hocamızın da yorumları bu mealdedir.
(Surelerin Türkçe özü için, Sayın Hasan Elik ve Sayın Muhammed Coşkun hocalarımızın ilmine ve onların "İndirildiği Dönemin Işığında Kur'an Tefsiri - Tevhit mesajı" isimli muhteşem eseri ile Sayın Abdülaziz Bayındır hocam ile Sayın Hakkı Yılmaz hocalarımın ilimlerine minnettarım)
TÜRKÇE ÖZLÜ KURAN ve DİĞER YAZILAR
