(Bismillahirrahmanirrahim)
(her şeye) Yaratılmışlara sonsuz ve sınırsız lütuf, ihsan, rahmet bahşeden, rahmetiyle sayısız nimetler ihsan eden, merhameti ve rahmeti bol, kulluk edilmeye layık tek ilah Allah'ın ismi ile (yardımıyla) (başlanır)
\Aynı zamanda müşriklerin bir işe başlarken Allah yerine kendi ilahlarının adlarını zikretmelerine nispettir\
MAİDE = Sofra
120 Ayet - /Hz. İsa'dan istenen mucize : Gök sofrası/
----- Medine döneminde değişik aralıklarla ve müslüman toplumun giderek güç ve özgüven kazandığı şartlarda vahyedilmiştir. Bakara, Al-i İmran ve Nisa sureleri gibi konu çeşitliliğine sahip olan surede, Hz.Peygamber'e sürekli düşmanlık eden Medine yahudilerinin ve tevhit inancından uzaklaşan hristiyan grupların eleştirisinin yanı sıra abdest, ihram yasakları, kötü alışkanlıklar ve vasiyet gibi birçok konu yer almaktadır. Son bölümde ise, Hz.İsa'ya iman eden havarilerin gökten bir sofra indirilmesini istemeleri anlatıldığı için "sofra" anlamına gelen Maide adıyla anılmıştır. -----
(bkz.Hasan Elik & Muhammed Coşkun, "İndirildiği Dönemin Işığında Kur'an Tefsiri)
HELALLER ve HARAMLAR KONUSUNDA İLÂHİ EMİRLER
1-Ey tevhide ve elçimiz Muhammed'e iman edenler! (bkz.Taberi) Allah tarafından size bildirilen emirlere ve yasaklara uyunuz! Hac yapmak için ihrama girdiğinizde avlanma yasağına uymak şartıyla, O'nun bildirdikleri (bunlar 3-5. ayetlerde sayılacaktır) dışında bütün hayvanların etleri size helâl kılınmıştır. Müşriklerin haram saydıkları şeylere itibar etmeyiniz. (bkz.Razi, Alusi) Şunu biliniz ki Allah, hikmetiyle sizin maslahatınıza uygun düşecek hükümler verir.
2-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Allah'ın koymuş olduğu haramlara uyunuz ve hac yapmakta olan müşriklere ilişmeyiniz. (bkz.İbn Abbas, Taberi) Öteden beri hac zamanı olarak kabul edilen haram aylara hürmet gösteriniz, düşmanınız olan müşrikleri öldürerek bu hürmeti ihlâl etmeyiniz, (bkz.Taberi) Hudeybiye'de sizi hacdan alıkoymalarına karşın siz de Mekkeli müşriklerden intikam almak adına, topraklarınızdan geçip sırf Allah rızasını kazanmak amacıyla hac yapmak üzere Mekke'ye doğru giden yolculara zorluk çıkarmayınız, bu aylarda kimseye saldırmama konusunda mevcut olan kurala saygı gösteriniz. Öteden beri hac mevsiminde emniyet sembolü sayılan kıyafet ihram'ı giyinerek hac yoluna koyulanlara ve onların sundukları kurbanlık hayvanlara ilişmeyiniz. Ancak hac göreviniz bitip ihramdan çıktıktan sonra avlanabilirsiniz, sakın unutmayın. Müşriklerin size yönelik saldırganlığı sakın sizi onlarla ilişkilerinizde hakkaniyetten ayırmasın. Unutmayınız ki hac ibadetine ilişkin bu hususlar her ne kadar müşrikler tarafından şirke bulaştırılmış olsa da, Allah tarafından tevhit inancının sembolü olarak kabul edilmiş şiarlardır. Aranızdaki yardımlaşmanın amacı mazlum insanlara zarar vermeye değil, ilâhi emirleri uygulamaya ve iyilik yapmaya yönelik olsun. Sizlere bildirilen bütün bu ilâhi emirlere uyunuz ve emirlerine uymayanlara karşı Allah'ın vereceği azabın çok çetin olduğunu unutmayınız.
3.Ey müminler! Leş, kan, domuz eti, Allah'tan başka varlıklara adanarak kesilmiş hayvanların etleri haramdır. Ayrıca boğularak, putlara kurban edilmek üzere darbedilerek, (bkz.Dahhak, Taberi) yüksekçe bir yerden yuvarlanarak, başka bir hayvan tarafından hırpalanarak, yırtıcı hayvanlar tarafından saldırıya uğrayarak öldürülmüş hayvanlar içerisinde, henüz can vermeden yetişip usulüne uygun bir şekilde kesebildikleriniz hariç, diğerlerinin etleri haramdır. Bunlardan başka, müşriklerin yaptıkları gibi putların önünde Mescid-i Haram'ı kurban kanıyla yüceltmek amacıyla kesilen (bkz.Taberi) hayvanların etleri de haramdır. Müşriklerin yolculuk, evlilik ve savaş gibi önemli şeyler öncesinde kısmetlerinde olan şeyi öğrenmek üzere yaptıkları fal ve kısmet oku çekme gibi şeyler de haramdır. (bkz.Taberi) Bunlar şirk inancının getirdiği çirkin davranışlardır.
Artık müşrikler sizin gücünüzün farkına varmış ve sizi alt edebileceklerine dair ümitlerini yitirmişlerdir. Dolayısıyla onların size herhangi bir zarar verebileceklerinden endişe etmenize gerek yoktur. Endişe edeceğiniz tek şey, ilâhi emirleri yerine getirme konusunda ihmalde bulunup da ilâhi cezaya maruz kalmak olmalıdır. İşte bütün bu hükümleri bildirmek ve sizi müşriklere karşı muzaffer kılmak suretiyle Allah, tevhit inancını bütün yönleriyle açıklamış, Muhammed'i peygamber olarak görevlendirmekle sunmaya başladığı bu muazzam nimetini tamamlamış bulunmaktadır. Artık O'nun sizden istediği, bu tevhidin ilke ve emirlerine samimiyetle bağlılık göstermenizdir. (bkz.Taberi, Maverdi) Yukarıda sayılan haramlar, açlıktan ölmek gibi bir tehlike ile karşılaşan kimseler için geçerli değildir, bunlar zorunlu ihtiyaçlarını aşmayacak şekilde bu yiyeceklerden yiyebilirler. Doğrusu Allah, emirlerine riayet eden müminlere böylesi zor durumlarda gerekli ruhsatı verir ve onları bağışlar.
4-Ey elçimiz Muhammed! Cahiliye müşriklerinin birçok şeyi haram saymasının dikkate alınmaması yönündeki ilâhi emre binaen müminler sana hangi yiyeceklerin helal olduğunu sormaktadırlar. Onlara bu hususta şunu söyle: Allah'ın bahşettiği temiz olan bütün rızıklar helâldir. Allah'ın bir lutfu olarak eğittiğiniz av hayvanlarının yakaladıkları hayvanların etleri de helaldir, elbette ki bu hayvanları avlarının üzerine salarken, bunu Allah'tan başkası adına yapmamanız gerekmektedir. Allah'tan çekinip kendinizi koruyun, çünkü Allah hesabı çok çabuk görendir.
5-Bundan başka, sizin kesip pişirdikleriniz yahudilere ve hristiyanlara helâl olduğu gibi onların kestikleri ve pişirdikleri de size helâldir. Nitekim evlenme konusunda da, gerek mümin hür kadınlarla, gerekse yahudi ve hristiyan hür kadınlarla evlenmeniz de helâldir. Elbetteki mehirlerini vermek, iffet ve namus çerçevesinde bir aile hayatı yaşayıp asla gayrimeşru ilişkilere girmemek gibi ilkelere uyarak bu evlilikleri yapmalısınız. Bu ilâhi hükümlere titizlikle riayet ediniz! Allah tarafından elçisi Muhammed'e bildirilen bu hükümleri reddedenlerin hesap gününde elleri boş kalır ve perişan olurlar.
ABDEST ve TEYEMMÜM
6-Ey müminler! Namaz kılacağınız zaman dirseklerinize kadar kollarınızı ve yüzünüzü, ayak bileklerinize kadar olmak üzere ayaklarınızı yıkayıp başınızı meshederek abdest alınız. Eğer cünüp iseniz guslediniz. Diğer taraftan yolculuk yaptığınız sırada cünüp olur veya eşlerinizle cinsel ilişkiye girer (bkz.Taberi) ve boy abdesti almak için su bulamazsanız yahut def-i hacet yapar da abdest almak için su bulamazsanız veya suyu kullanamayacak kadar hasta iseniz bu durumlarda temiz toprakla ellerinizi, kollarınızı ve yüzünüzü meshetmek suretiyle teyemmüm abdesti alınız. Gördüğünüz gibi Allah sizler için her türlü kolaylığı sağlamaktadır, çünkü O, sizi zor durumda bırakmayı değil, iman ve ibadet ile manevi olarak temizlemeyi ve tanıdığı kolaylıklarla size olan nimetini tamamlamayı murat etmektedir. Bu durumda size düşen bu ilâhi hükümlere riayet etmektir.
İLÂHİ EMİRLERE İTAAT
7-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Allah'ın aranızdan birini peygamber olarak seçmek suretiyle sizlere bahşetmiş olduğu bu muazzam tevhit nimetinin kıymetini biliniz, Muhammed'e verdiğiniz bağlılık sözünün arkasında durunuz, elçimizin emir ve talimatlarına itaat ediniz, aklınızdan geçenleri dahi Allah'ın bildiğini unutmayınız.
8-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Adalet konusunda son derece titiz olunuz, müşriklerin vaktiyle sizi Mescid-i Haram'a girmekten alıkoymuş olmaları sebebiyle onlara beslediğiniz öfke sizi adaletten ayırmasın! Müşriklerden intikam almak amacıyla, sizin topraklarınızdan geçip hac için Mekke'ye gidenleri engellemeyiniz. İlâhi emirlere en uygun davranışın adalet olduğunu unutmayınız. Biliniz ki Allah bütün yaptıklarınızdan haberdardır.
9-Gerçek şu ki Allah, tevhit inancına ve elçisi Muhammed'e iman edip ilâhi emirlere uygun yaşayan müminlere bağışlanma ve cennet mükâfatı vaat etmiştir.
10-Tevhidi ve elçisi Muhammed'in peygamberliğini inkâr edenler ise cehenneme atılacaklardır.
Hz. PEYGAMBER'E SUİKAST PLANLAYAN MEDİNE YAHUDİLERİNE ELEŞTİRİLER
11-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Bildiğiniz gibi bazı Medine yahudileri, Muhammed'i ve beraberindeki bazı arkadaşlarını öldürmek için tuzak kurmuşlardı, fakat Allah, Muhammed'i ve arkadaşlarını bu tuzaktan korumuştu. (bkz.Taberi) Şu halde bu durumdan ders alınız ve sizi böylesi tuzaklardan koruyan Allah'ın emirlerine itaat ediniz, sadece O'na güveniniz ve düşmanlarınızdan korkmayınız.
12-Gerçek şu ki elçimiz Muhammed'e böylesine tuzaklar kuran Medine yahudilerinin ataları da vaktiyle benzer davranışlar sergilemişlerdi. Allah, onlardan tevhit inancında sebat edeceklerine dair (bkz.Taberi) söz almış, on iki kabilenin her birine, birer alim ve bilge insanın rehberlik etmesini sağlamış; peygamberlere iman edip destek verdikleri, onların emir ve talimatları doğrultusunda gerektiğinde savaşma fedakarlığını gösterdikleri, tevhit inancı uyarınca namaz ve zekât ibadetini yerine getirdikleri, düşmanla savaş konusunda maddi yardımı esirgemedikleri (bkz.Taberi) takdirde kendilerini ilâhi yardımla destekleyeceğine, ayrıca günahlarını bağışlayıp içlerinde ırmakların çağıldadığı cennetlere koyacağını vaat etmiş; bu ilâhi emirlerin aksine davrananların ise tevhit yolundan uzaklaşmış olacağı uyarısını yapmıştı.
13-Ama onlar bu ilâhi emirleri uygulamadıkları gibi verdikleri sözde de durmamışlardı. Hiçbir ilâhi çağrıya icabet etmeyecek derecede katı kalpli olmuşlardı. Hatta kendilerine gönderilen ilâhi vahyi çarpıtıyor (bkz.İbn Abbas) ve görmezden geliyorlardı. Bu yüzden Allah onları rahmetinden mahrum etmişti. İlâhi nimetlere karşı nankörlükleri, peygamberleri inkâr etmeleri ve bu tür haince davranışları, (bkz.Taberi) onların pek çoğunda halâ görebilirsin, ama şimdilik onların bu tavırlarına aldırma, yaptıkları densizlikleri görmezden gel ve bağışlayıcı davran! Zira Allah bağışlayanları sever.
İSA PEYGAMBERİ İLÂHLAŞTIRAN HRİSTİYANLARI ELEŞTİRİ
14-Benzer şekilde kendilerini, elçimiz İsa'ya gönderilen ilâhi mesaja dahil görenleri de tevhit inancına bağlı kalmakla yükümlü kılmıştık, ama onlar da bu mesajın önemli bir kısmını göz ardı ettiler. Bunun sonucunda hristiyanların arasında, kıyamete kadar bitmek bilmeyen bir kin ve düşmanlık başgösterdi. (bkz.Taberi) Neticede hesap günü geldiğinde biz onları hesaba çekecek ve bu yaptıklarının cezasını vereceğiz.
15-Ey Medine ve çevresinde yaşayan yahudi ve hristiyanlar! (bkz.Taberi) Muhammed, tarafımızdan gönderilmiş bir peygamberdir ve daha önce gönderilen Tevrat ve İncil'deki ilâhi mesajlar içerisinde gizleyip gözardı ettiklerinizin birçoğunu tekrar günyüzüne çıkarmakta, onun her şeyi bilen hak peygamber olduğunu anlayasınız ve bundan böyle hakikatleri saptırmayasınız diye (bkz.Razi) bazı yanlışlarınızı düzeltmekte, bazı yanlışlarınızı düzeltmeyi de Allah'ın murat ettiği bir zamana bırakmaktadır. Size Allah'tan bir nur ve apaçık bir kitap geldi.
16-Muhammed'in peygamberliğine iman ederek bu rehbere uyanlar bu sayede şirkten ve bütün yanlış inançlardan arınıp dosdoğru tevhit inancına yönelir, böylelikle Allah'ın rızasına ve cennete nail olurlar.
17-Ey elçimiz Muhammed! Senin peygamberliğini reddedenler, Meryem oğlu Mesih'in Allah'ın oğlu olduğunu iddia ederek bu sözleriyle onun ilâh olduğunu söylemiş oluyorlar ki, bu Allah'a yalan ve iftira isnat etmek olup hakikatten tamamen uzaklaştırmaktır. (bkz.Taberi) Onlar de ki: Meryem oğlu Mesih nasıl Allah olabilir? Allah, Meryem'i de, oğlu Mesih'i de, kâinatta bulunan bütün canlıları da yaratan kudrettir, takdir edilen ömürleri bitince Meryem oğlu Mesih'in de, annesinin de, diğer bütün insanlar gibi hayatları son bulmuştur ve bunu engelleyememişlerdir. Şu halde nasıl olur da kendisini dahi savunamayacak olan, diğer insanlar gibi fani bir beşeri ilâh olarak görürsünüz? Doğrusu kâinattaki her şey Allah tarafından yaratılmıştır. Yegâne yaratıcı ve ölümsüz kudret O'dur. Dolayısıyla kulluk edilmeye lâyık olan da O'dur. Her şeyin hayatı da ölümü de O'nun elindedir. O, kendisinin ve annesinin ölümünü engelleyemeyen İsa Mesih'e benzemez. (bkz.Taberi) O'nun kudreti her şeye yeter. (bkz.Taberi)
YAHUDİLERİN KENDİLERİNİ ÜSTÜN GÖRMELERİ
18-İşte Medine çevresinde yaşayan yahudi ve hristiyanların gerçek yüzleri bu olmasına rağmen onlar peygamberliğin kendi kavimlerine mahsus olduğunu iddia etmekte, kendilerini doğru yolda görmekte, geçmişte yaşamış olan peygamber ve salih ataları ile övünerek, "Bizler Allah'ın oğulları (bkz.Tevrat / Çıkış 4/22; "Rab şöyle diyor: İsrail peygamber benim ilk oğlumdur") torunları ve dolayısıyla sevgili kullarıyız, O'nun özel inayetine mazhar olmuş hayırlı ümmetiz, nice peygamberlerin ve salihlerin evlâtlarıyız, durum bu olduğu halde Muhammed nasıl oluyor da bize din öğretiyor?" gibi sözler sarfetmektedirler. Madem Allah'ın sevgili kullarıdırlar, o halde niçin Allah onlara yaptıklarının cezasını çektirmektedir? Hayır, doğrusu bu sadece onların kuruntusudur. Gerçekte onlar da herkes gibi, Allah tarafından yaratılmış insanlardır ve Allah bütün kullarını olduğu gibi, onları da günahlarına göre cezalandıracak, sevaplarına göre ödüllendirecektir. Bu yüzden yahudiler, geçmişte Allah'ın rızasına nail olmuş büyüklerine güvenip de Allah'ın kendilerini cezalandırmayacağını sanmasınlar, çünkü o güvendikleri kişiler ilâhi emirlere itaat etmek suretiyle ilâhi rızaya ulaşmışlardı. (bkz.Taberi) Eğer bunlar da ilâhi cezadan kurtulmak istiyorlarsa atalarına güvenmeyi bıraksın (bkz.Taberi) ve elçisi Muhammed'e iman edip O'nun bildirdiği ilâhi emirlere itaat etsinler. Unutmasınlar ki yerin ve göğün, bütün kâinatın maliki Allah'tır, herkes O'nun huzurunda hesaba çekilecektir, buna kendileri de dahildir.
19-Ey Medine yahudileri! (bkz.Taberi) Muhammed, Allah'ın peygamberi olarak size gönderilmiştir ve uzun zamandan beri saptırmakta olduğunuz tevhidi dosdoğru anlatmakta ve bu konuda gerekli uyarıları yapmaktadır. Artık bundan sonra hesap gününde, "Bize peygamber gelmedi, bu yüzden tevhit mesajından saptık" gibi bir bahaneniz de olmayacaktır. Bu yüzden gelin, bu peygambere iman edin, aksi takdirde hesap gününde Allah'ın size vereceği cezadan kurtulamazsınız.
TARİH BOYUNCA İSRAİLOĞULLARI'NIN PEYGAMBERLERE KARŞI TAVIRLARI
20-Ey elçimiz Muhammed! Medine yahudilerinin seni inkâr etmelerine ve sana karşı tuzaklar kurmalarına şaşırma, çünkü bunların ataları da elçimiz Musa zamanında benzer şeyler yapmışlardı. (bkz.Taberi) Nitekim Musa onlara, Allah tarafından kendi soyları içerisinde birçok peygamber gönderilmiş olmasının, ilâhi yardım ile Firavun'un zulmünden kurtulup özgürlüğe ulaşmalarının büyük bir nimet olduğunu hatırlatmış ve İsrailoğulları'nın ilâhi nimetlere diğer birçok toplumdan daha fazla nail olduğunu ifade etmişti.
21-Daha sonra onlara şöyle demişti: "Ey halkım! Size bütün bu nimetleri veren Allah'ın emirlerini dinleyiniz ve size vaat edilen topraklara girebilmek için mücadeleye hazırlıklı olunuz, sakın orada bulunan düşmanı görünce dönüp kaçmayınız, aksi takdirde yenilir ve yersiz yurtsuz dolaşmak durumunda kalırsınız."
22-Ama onlar düşmanı görünce korkmuşlar ve "Ey Musa! Düşman bizden güçlü! Onlar orada olduğu sürece vaat edilmiş ülkeye girmemiz mümkün değil! Ancak onlar oradan çıkarlarsa girebiliriz" demişlerdi
23-Bu arada içlerinden iki yiğit çıkmış ve düşmandan korkan halka cesaret vererek şöyle konuşmuşlardı; "Ey halkımız! Bizler mümin olduğumuza göre Allah bizi destekleyecektir, korkmayın; düşmanın karşısına çıkın, kalelerinin kapılarına dayanın ve savaşın (bkz.Taberi) Eğer böyle yaparsanız Allah'ın yardımıyla zafer muhakkak sizin olacaktır!"
24-Musa'nın halkı ise; “Bak Musa! Onlar orada olduğu müddetçe biz asla oraya giremeyiz. Sen ve Rabbin gidin, savaşın. Biz burada oturuyoruz.” diyerek Musa'yı yalnız bırakmışlardı.
25-Bunun üzerine Musa, "Rabbim! Görüyorsun ki beni yalnız bıraktılar, kardeşim Harun'la ikimiz bir başımıza kaldık! Sözüm onlara geçmiyor. Ne olur bizi bunlardan kurtar" diye dua etmişti.
26-Allah da buna cevaben "O halde onlar kırk yıl (Buradaki "kırk yıl" süre değil "çokluktan kinaye" Ayet, "ben onları affedene kadar" diyor) kutsal topraklara giremeyecek ve dolayısıyla o toprakların nimetlerinden mahrum kalacak, bu süre içerisinde çölde perişan bir halde yaşayacaklardır. Sakın onların bu haline acıma, çünkü tam da bu cezaya müstehak olmuşlardır" buyurdu.
27-Ey elçimiz Muhammed! Sırf kendilerinden olmadığın için sana haset eden ve bu sebeple iman etmeyen, hatta senin canına kıymaya çalışan Medine yahudilerine ibret olmak üzere vaktiyle İsrailoğulları'ndan iki kişi arasında cereyan eden şu olayı anlat: Bunlar vaktiyle birer kurban sunmuşlar ve, ancak birinin kurbanı kabul edilmiş, diğerininki ise niyetinin kötü oluşu sebebiyle reddedilmişti. Bunun üzerine, kurbanı kabul edilmeyen, diğerine haset besledi ve "Demek benim kurbanım reddedilirken senin ki kabul ediliyor! İnsanların seni benden daha faziletli görmelerine müsaade edeceğimi mi sanıyorsun? (bkz.İbnü'l-Cevzi, Kurtubi) Ahdim olsun seni öldüreceğim" dedi.
28-Kurbanı kabul edilen ise şöyle cevap verdi: "Allah, kendi emirlerine riayet edenlerin kurbanlarını, ibadetlerini kabul eder. Dolayısıyla sen, kurbanının kabul edilmeyişinin sebebini kendinde aramalısın. Ama illâ da beni öldürmeye kalkışırsan, şunu bil ki ben sana karşı kendimi savunacağım fakat senin gibi davranmayacağım, seni öldürmeye çalışmayacağım, çünkü böyle bir şey yaptığım takdirde Allah'ın vereceği cezadan korkarım.
29-Diğer taraftan beni öldürürsen Allah'tan dileğim odur ki önceki günahlarına bir de beni öldürme günahı eklenince bunun cezasını cehennemde çekersin. Zira böyle zalimlerin cezası cehennemdir."
30-Nihayetinde kurbanı kabul edilmeyen kişi hırsına yenik düştü ve kardeşinin canına kıydı. Böylece çok büyük bir günah işlemiş, kendini perişan etmiş oldu.
31-Derken bir karganın diğer bir kargayı gömmek üzere toprağı eşelediğini görünce, "Şu karga bile kardeşinin cesedini ortada bırakmayıp gömmeye çalışıyor, ben ise öldürdüğüm kardeşimi ortada bıraktım. Demek ki bende şu karga kadar bile iyilik namına bir şey kalmamış" diye düşündü ve işlediği cinayetten dolayı büyük pişmanlık duydu.
32-Bu olay sebebiyle biz de İsrailoğulları'na cinayet konusunda şu hükmü ilettik: Kim cinayet işlememiş ya da ülkede isyan ve terör çıkarmamış masum bir insanı öldürürse sanki bütün insanları öldürmüş gibi günahkâr olur ve Allah katında maruz kalacağı ceza da o kadar büyük olur. (bkz.Taberi) Kim de bir insanın canını kurtarırsa bütün insanların canını kurtarmış gibi sevap kazanır. Kendilerine göndermiş olduğunuz bütün peygamberler onlara hep bunu anlattılar, ama onlar yine de bu ilâhi emirleri ihlâl etmeye ve haksız yere insan öldürmeye devam ettiler. İşte şimdi de elçimiz Muhammed'i öldürmeye kalkışmaları bundandır.
TEVHİDE ve PEYGAMBERE DÜŞMANLIK EDEN ve TERÖR ÇIKARANLARIN CEZASI
33-Doğrusu elçimiz Muhammed'e karşı savaş açan, ülkede adeta terör estirmeye ve kargaşa çıkarmaya çalışan, yol kesicilik, yağma, talan gibi fiiller işleyerek masum insanlara zarar verenlerin (bkz.Taberi) müstehak oldukları ceza, işledikleri suçun derecesine göre idam, bir el ve bir ayaklarının çaprazlama kesilmesi veya yaşadıkları yerden sürülmeleridir. Üstelik bu ceza onların sadece dünyada perişan olmaları içindir. Ahirette de onlar için dehşet verici bir cehennem azabı vardır.
34-Ancak yakalanamadan önce pişman olup kendi istekleri ile teslim olanlar bu cezadan kurtulurlar. Böyleleri için Allah, merhametle muamele edecektir.
35-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Sizler kötülüklerden sakınıp iyilik yaparak (bkz.Razi) Allah'ın emrine uyunuz (bkz.Taberi) ve böylece O'nun rızasına nail olunuz. Peygambere sadakat gösteriniz ve tevhit inancının düşmanı olan müşriklerle kararlı bir şekilde mücadele ediniz ki ahiret ödülüne nail olabilesiniz.
CENNETİN KENDİLERİNE HAS OLDUĞUNU İDDİA EDEN MEDİNE YAHUDİLERİNE CEVAP
36-Kendilerini cennetlik olarak gören ve "Biz cehenneme sadece birkaç gün gireceğiz, onun dışında hep cennette olacağız" diyen, (bkz.Taberi) peygamberliği sadece kendi kavimlerine has gören ve bu sebeple elçimiz Muhammed'i inkâr eden Medine yahudileri ve Allah'tan başka varlıkları şefaatçi kabul edip tazimde bulunan müşrikler (bkz.Taberi) şunu iyi bilsinler ki, ahirette durum, onların beklediklerinden çok farklı olacaktır. Geçmişte hayırlı ameller işlemiş olan ataları onlara fayda sağlamayacaktır. (bkz.Taberi) Zira onlar Muhammed'e iman etmedikleri ve Allah'a şirk koştukları için cehenneme gidecekler ve dünyada bu tavrı göstermiş oldukları için de çok pişman olacaklardır.
37-O gün cehennem ateşinden çıkmak için, bütün dünyanın servetine, hatta onun iki katına dahi sahip olsalar feda etmek isteyeceklerdir. Ne var ki bu bile onları kurtarmaya yetmeyecektir. Neticede cehennem azabına maruz kalacaklar ve oradan asla çıkamayacaklardır.
HIRSIZLIK SUÇUNUN CEZASI
38-Ey müminler! Belirli bir meblâğ üzerinde olan ve sahibi tarafından koruma altına alınan bir malı çalan ve yakalanıncaya kadar pişman olup kendiliğinden teslim olmayan kadın veya erkek her hırsızın (bkz.Taberi) Allah tarafından belirlenmiş bir ceza ve caydırıcı bir müeyyide olmak üzere, elini kesiniz.
39-Fakat siz yakalamadan önce yaptıklarından pişman olurlarsa cezadan kurtulurlar ve Allah kendilerini affeder. Zira Allah, tövbe eden müminlere karşı son derece merhametli ve bağışlayıcıdır.
40-Ey kendilerini Allah'ın sevgili kulları olarak gören ve biz ancak birkaç gün cehenneme gireriz diyen, bu sebeple de Muhammed'e iman etmeyen Medine yahudileri! Allah'ın bütün kâinatın yegane yaratıcısı ve hakimi olduğunu, kimsenin onun evlâdı olamayacağını ve onun elçisine iman etmeyenlerin azabı hak ettiklerini bilmez misiniz? Unutmayınız ki sizler de Allah'ın birer kulusunuz ve hesap gününde herkes gibi hesaba çekileceksiniz. Muhammed'e iman ettiğiniz ve onun bildirdiği ilâhi emirlere itaat ettiğiniz takdirde ilâhi ödüle nail olacak, aksi takdirde cezaya maruz kalacaksınız!
MEDİNE YAHUDİLERİNİN MÜNAFIKLIKLARI
41-Ey elçimiz Muhammed! Medine yahudilerinden senin peygamberliğini doğrudan inkâr edenlerin davranışları da, görünüşte sana iman etmiş gibi davranıp içten içe düşmanlıklarını sürdüren münafıkların davranışları da seni üzmesin! Biliyoruz ki onlar gelip seni dinlermiş gibi görünmekle beraber aslında kendilerini sana gönderen yahudi din adamlarının casusluğunu yapmaktadırlar. Nitekim o yahudi din adamları, hüküm vermeleri için kendilerine müracaat eden bazı yahudilere Tevrat'taki hükmü çarpıtarak cevap vermişler ve "Gidip bunu Muhammed'e sorun! Eğer bizim dediğimiz hükmü verirse kabul edin, aksi takdirde ona uymayın!" demişler ve münafık yahudileri senin yanına bu amaçla göndermişlerdir. Bu sebeple Allah'ın kendilerini sapkınlıkları ile baş başa bıraktığı bu zavallılar için üzülüp kendini harap etme! (bkz.Zemahşeri) Zira sen ne yaparsan yap, onlar bu münafıkça davranışlarından vazgeçmeyeceklerdir! Bunlar kendilerine gösterilen onca delile rağmen tavırlarını değiştirmemiş, peygambere iman etmemişlerdir, bu yüzden de ilâhi rahmetten ve lutuftan nasipsiz kalmışlardır. Ahirette de onlar için büyük azap vardır.
42-Medineli yahudi din adamları senin peygamber olduğunu gayet iyi anlamış oldukları halde aksi yönde yalanlar uydurur ve bu tür yalanlara itibar ederler, Allah'ın haram kılmış olmasına aldırmaksızın insanlardan rüşvet alarak gerçeği saptırırlar. Bu durumda eğer onların gönderdiği kimseler gelip senden hüküm vermeni isterlerse sakın kendini onlara herhangi bir hüküm vermek zorunda hissetme! Unutma ki onları geri çevirecek olursan sana asla zarar veremezler. Ama eğer bir hüküm verecek olursan da adaletle hüküm ver, unutma ki Allah adil olanları sever.
43-Kaldı ki Medine yahudilerinin, ellerinde ilâhi hükümleri içeren Tevrat bulunduğu halde gelip senden hüküm sormaları tam bir ikiyüzlülüktür. Üstelik senin verdiğin hüküm Tevrat'ta da bulunduğu halde, onu kabul etmeye yanaşmamaktadırlar. Neticede şunu iyi bil ki bunlar sana iman etmiş olduklarını söyleseler de, aslında iman etmiş değillerdir. (bkz.Taberi)
44-Gerçek şu ki bizim vahyettiğimiz Tevrat ilâhi hükümler içermektedir; vaktiyle nice peygamberler ve onlardan sonra gelen salih ve gerçek din adamları bu kitaptan öğrendikleri bilgiler uyarınca (bkz.Taberi) İsrailoğulları arasında hükmetmişlerdir. Çünkü onlar Tevrat'ın ilâhi hükümleri içeren bir kitap olduğuna iman etmekteydiler. O halde ey Medine yahudileri! Sizler de geçmişte atalarınız içerisinde yaşamış olan bu peygamberler ve salih din adamları gibi davranın! İlâhi hükümleri uygulama ve elçimiz Muhammed'e iman etme hususunda toplumunuzdan gelen baskıları değil, Allah'ın vereceği cezayı düşünerek karar verin, gerçeği saptırmayın! Unutmayın ki ilâhi hükümleri umursamayıp (bkz.Zemahşeri) inkâr eden (bkz.Taberi) ve kendi arzularına göre hareket edenler küfre sapmış olurlar.
45-Aslında Medine yahudileri gayet iyi bilmektedirler ki gelip elçimiz Muhammed'den fetva istedikleri konuda ellerinde bulunan Tevrat'ın açık hükmü vardır ve bu hükme göre cinayet işleyen kişi öldürülür; göz, burun, kulak, diş ve benzeri uzuvlara zarar veren kişi aynı şekilde cezalandırılır. Ancak kısas hakkından vazgeçip affeden kişinin bu davranışı onun günahlarının Allah tarafından bağışlanmasına vesile olur. İşte elçimize gelip sordukları hususta Tevrat'ta yer alan ilâhi hüküm budur ve bu hükmü inkâr eden (bkz.Taberi) ve daha hafif bir hüküm alabilmek amacıyla, münafıkça gelip elçimize bunu soranlar zalimlerin ta kendileridir.
46-Musa'ya gönderdiğimiz Tevrat'ın ve onu İsrailoğulları'na uygulayan diğer peygamberlerin ardından yine o ilâhi kitabı tasdik eden bir elçi olarak Meryem oğlu İsa'yı da gönderdik ve kendisine İncil'i vahyettik ki onda da elçilerimize iman edenleri dosdoğru tevhit yoluna sevkedecek ilâhi öğütler ve ilkeler bulunmaktaydı.
47-Şu halde İncil'e iman ettiklerini söyleyen hristiyanların bu ilâhi ilkelere uygun hareket etmeleri, tevhit inancından sapmamaları gerekirdi ama onlar böyle yapmadılar, aksine İsa'yı Allah'ın oğlu olarak görmek suretiyle tevhit inancını bozdular. Şunu iyi bilsinler ki Allah'ın bildirdiği bu ilkeleri bozup çarpıtanlar onun emirlerine büsbütün muhalefet içindedirler.
48-Ey elçimiz Muhammed! İşte biz sana ilâhi kitap olan bu Kur'an'ı vahyetmekle, geçmişte gönderdiğimiz Tevrat ve İncil'i tasdik etmiş, yahudi ve hristiyanların çarpıttıkları tevhit inancını yeniden dosdoğru bir şekilde ortaya koymuş bulunuyoruz. Şu halde, onlar sana başvurduklarında sana vahyedilen ilâhi hükümlere göre karar ver, sakın onların isteklerine uyma. Zira biz tevhit inancını ve buna dair ilkeleri bütün peygamberlere ortak bir mesaj olarak iletmekle beraber bu ana ilkelerin dışında kalan hususlarda her birine ayrı ayrı hükümler bildirdik. (bkz.Taberi) Allah böyle yapmak yerine her peygambere bütünüyle aynı hükümleri de vahyedebilirdi, (bkz.Alusi) böyle yapmadı, zira insanları tevhit inancına bağlılıkları konusunda imtihan etmek istedi. O halde hepiniz tevhit inancına uyma ve peygamberlerin getirdiği bütün kitaplara ve ilkelere iman etme konusunda eksiksiz bir sadakat göstermeye bakınız. Unutmayınız ki sonunda hepiniz hesap gününde O'nun huzurunda toplanacak ve ilâhi vahyin bildirdiği ilkelere uyup uymama konusunda hesaba çekileceksiniz.
49-Onlar sana başvurduklarında sana vahyedilen ilâhi hükümlere göre karar ver, sakın onların isteklerine uyma! Seni ilâhi vahiyden uzaklaştırıp kendi istedikleri hükümleri elde etme çabalarına karşı dikkatli ol! Eğer senin bu çabana rağmen inanmamakta ısrar ederlerse bu durum seni üzmesin. Allah onları bu yaptıkları sebebiyle cezalandıracaktır. Çünkü onlar gerçekten ilâhi emirlere karşı çıkmaktadır. (bkz.Taberi)
50-Ey elçimiz Muhammed! Sana gelip hüküm vermeni isteyen, fakat verdiğin hükme rıza göstermeyen Medine yahudileri, yoksa Cahiliye dönemindeki adaletsiz hükümleri mi istemektedirler? Oysa ilâhi kitaba iman ettiklerini iddia ediyorlarsa Allah'ın bildirdiğinden daha doğru ve uygun hüküm bulunmadığını da kabul etmelidirler.
MÜMİNLERE SADAKAT ve BAĞLILIK ÖĞÜDÜ
51- Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! sakın Muhammed'e ve müminlere ihanet edip de düşmanınız olan Medine yahudileri ve hristiyanları ile ittifak yapmayınız! Unutmayınız ki onlar size karşı birlik halindedirler. İçinizden kim Muhammed'e ve müminlere ihanet edip de onlarla ittifak kurarsa artık onlardan biri sayılır. Allah bu tür davranışta bulunanları muvaffak kılmaz.
-Bu ayet ve Al-i İmran 28 diğer din mensupları ile ilişkiler konusunda en çok spekülasyona uğrayan ayetlerdir. Kur'an fiili bir düşmanlığın bulunmadığı durumlarda yahudi ve hristiyan kadınlarla evlenmeyi dahi helâl sayar. Savaş gibi spesifik durumları anlatan bu ayetler diğer din mensupları ile tüm ilişkilerin kesilmesi ve onların düşman bellenmesi gerektiğini anlatırmış gibi sunulur.
Halbuki işin aslı şöyledir;
(Mümtehine 60/8) - Allah, dininizden dolayı sizi öldürmeye kalkışmamış ve sizi yaşadığınız yerlerden çıkarmamış kimselere iyilik etmenizi ve değer vermenizi yasaklamaz. Allah değer bilenleri sever.
(Mümtehine 60/9) - Allah’ın yasakladığı şey sadece, dininizden dolayı sizi öldürmeye kalkışanlara, sizi yaşadığınız yerden çıkaranlara ve çıkarılmanıza destek verenlere yakınlık göstermenizdir. Onlara yakınlık gösterenler yanlış yaparlar.
(Bakara 2/62) - Şüphe yok ki hakka ve tevhide yönelik inançları olanlar ile bu tür inançları olup elçimiz Muhammed'e düşmanlık etmeyip içi ısınarak sıcak bakan Yahudi, Hristiyan ve Sabiîler’den Allah'a ve Ahiret gününe inanan ve iyi işler yapanların ödülleri Sahipleri (Rableri) katındadır. Onların üzerinde korku olmaz, üzüntü de çekmezler.
(Maide 5/69) - Muhakkak ki hakka ve tevhide yönelik inançları olanlar ile bu tür inançları olup elçimiz Muhammed'e düşmanlık etmeyip içi ısınarak sıcak bakan, Yahudi, Sabiî ve Hıristiyanlardan kim Allah'a ve Ahiret gününe inanıp güvenir ve iyi iş yaparsa, onlar ne bir korku duyar ne de üzülürler.
Ve Al-i İmran ayetleri;
(Al-i İmran 3/113) - Hepsi bir değildir, Ehl-i Kitap içinde (yahudi ve hristiyanlarda) dik duruşlu bir toplum da vardır. Onlar gecenin bölümlerinde Allah’ın âyetlerini okur, secde ederler.
(Al-i İmran 3/114) - Bunlar Allah'a ve ahiret gününe inanan, marufa (Kitab’a) uygun olanı isteyen, münkere (o ölçülere uymayana) karşı çıkan ve hayırlı işlerde yarışan kimselerdir. İyi olanlar işte bunlardır.
(Al-i İmran 3/115) - Bunların yaptığı hiçbir iyilik göz ardı edilmez. Onların bu amellerinin karşılığını Allah bol bol verecektir. Allah, kendisinden çekinerek korunanları bilir.
(Maide 5/5) - Bugün size, temiz olanlar helâl kılındı. Kendilerine Kitap verilmiş olanların yiyeceği size helâl, sizin yiyeceğiniz de onlara helâldir. Mehirlerini verir, namuslu olur, gizli dost tutmazsanız, iffetli (namuslu) mümin kadınlar ile kendilerine Kitap verilmiş olanların (yahudiler ve hristiyanların) iffetlileri size helâldir. Kim imanını göz ardı ederse yaptıkları boşa gider, Ahiret'te kaybedenlere karışır.
(bkz.Abdülaziz Bayındır ve diğer tefsirler)
52-Ey elçimiz Muhammed! Görüyorsun ki sizin her geçen gün güçlenip düşmanlarınıza karşı zafer kazanmanız münafıkları içten içe yiyip bitirmektedir. Bu yüzden her fırsatta düşmanlarınızı desteklemekte, fakat gerçek yüzleri ortaya çıkınca mazeret uydurup şöyle demektedirler: "Belki bir gün devran yahudilere ve müşriklere döner de arada biz mağdur oluruz diye korktuk, bu yüzden onları destekledik!" Oysa Allah'ın yardımıyla müminler çok yakında düşman karşısında nihai zafere ulaşacaklar ve münafıklar da bu tavırlarından dolayı çok pişman olacaklardır.
53- O zaman müminler de onların bu perişan durumlarına bakıp muzaffer bir eda ile düşmana, "Bu münafıklar sonuna kadar sizinle beraberiz diye yemin etmiyorlar mıydı? (bkz.Haşr suresi 59/11) İşte bugün güvendiğiniz dağlara kar yağmış, münafıkların emelleri boşa çıkmıştır. Bizim zaferimizle onlar da sizin gibi perişan olmuşlardır" diyeceklerdir.
54-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Sakın tevhide iman ettikten sonra münafıklar gibi elçimize ihanet ederek din değiştirip de düşmanın safına geçmeyiniz! Şunu iyi biliniz ki eğer sizler elçimize ihanet eder ve din değiştirirseniz Allah'a veya O'nun dinine değil, kendinize zarar vermiş olursunuz! Zira bu durumda Allah tevhit inancına sahip çıkma bahtiyarlığını başkalarına tevdi eder ve onlar sadakatle peygambere bağlı olurlar; müminlere karşı müşfik, düşmana karşı ise cesur ve kararlı davranıp bu uğurda fedakarca savaşırlar. Kimsenin bu hususta kendilerini eleştirmesine aldırmazlar. Bu yüzden de Allah onları sever ve kalplerine Allah sevgisini yerleştirir. İşte bu, Allah'ın bahşetmiş olduğu muazzam bir lûtuftur, dolayısıyla sahip olduğunuz bu ilâhi nimetin değerini biliniz. Biliniz ki Allah, peygambere sadakat gösteren ve imanlarında sebat eden müminlere karşı çok lûtufkârdır ve yaptığınız her şeyden haberdardır.
55-Unutmayınız ki sizin gerçek dostunuz Allah'ın peygamberi Muhammed ve ona iman eden, onunla birlikte sadece Allah'a kulluk etmek üzere namaz kılan gerçek müminlerdir ve muzaffer olmanız ancak bu kimselerle dostluğunuzu sürdürmenize bağlıdır.
56-Evet, zafere ulaşacak olanlar tevhit inancına düşmanlık eden müşrikler ya da Medine yahudileri değil; Allah'ı peygamberi ve müminleri dost edinip destekleyen ve imanlarında sadakat gösteren müminler olacaktır.
57-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Tevhit inancını ve Muhammed'i küçümseyen ve kendilerince alaya alan Medine yahudilerini, hristiyanlarını, müşrikleri ve size karşı bu tür tavır takınan inkârcıların hiç birini sakın dost edinmeyiniz.
58-Zira bildiğiniz gibi o kendini beğenmiş inkârcılar size karşı düşmanlık beslemekte, sizin ibadetlerinizi alay konusu etmektedirler. Sizler Muhammed'e sadakatle iman ettiğinize göre sakın onları dost edinmeyiniz ve bu konuda size bildirilen ilâhi emirlere uyunuz.
Hz. PEYGAMBER'İ İNKÂR ETME ADINA ALLAH HAKKINDA HADDİ AŞAN MEDİNE YAHUDİLERİ
59-Ey müminler! Her fırsatta sizi eleştiren ve kendilerini üstün gördükleri için sizleri küçümseyen Medine yahudilerine şöyle seslenin: "Ey Medine yahudileri! Bize karşı bu inkarcı ve alaycı tavrı takınmanızın sebebi; bizim Allah tarafından gönderilmiş bir peygamber olan Muhammed'e, ona vahyedilen Kur'an'a ve önceki peygamberlere vahyedilen kitaplara iman ediyor olmamızdan ve sizin hasetliğinizden, inkârcılığınızdan, ilâhi emirlere karşı gelişinizden başka ne olabilir ki?
60-Biliniz ki sizin bize yakıştırdığınız olumsuz vasıflardan çok daha kötüleri sizde mevcuttur. Nitekim vaktiyle atalarınızın bazıları ilâhi emirlere inatla karşı çıktıkları ve peygamber, yanlarından ayrılır ayrılmaz derhal buzağıya tapınmaya başladıkları (bkz.Zemahşeri) için O'nun rahmetinden mahrum kalmışlar, hatta Allah'ın maymun ve domuza benzettiği ve bir de kötülüğe tapanlar var ya, aleme ibret bir zillete mahkum olmuşlardır. İşte asıl eleştirmeniz gereken kişiler ve ayıplamanız gereken davranışlar bunlardır.
61-Ey müminler! Kendilerini üstün gören ve her fırsatta sizi eleştiren Medine yahudileri arasında kimi münafıklar da vardır ki sizin yanınıza geldiklerinde, "Biz de sizler gibi iman ediyoruz" derler. Oysa söyledikleri büsbütün yalandır ve Allah onların iç dünyalarını gayet iyi bilmektedir.
62-Nitekim her fırsatta ilâhi emirlere muhalefet etmelerinden, elçimiz Muhammed'e ve sizlere düşmanlık beslemelerinden ve rüşvet gibi ahlâki zaaflarından, onların gerçek kimliklerini anlayabilirsiniz. Çünkü bunlar, müminlerin asla yapmayacakları çirkin davranışlardır.
63-Diğer taraftan Medine'deki yahudi alimleri madem ki kendilerini o kadar dindar görüyorlar; o halde niçin içlerinde bu tür inkârcılık, yalancılık, münafıklık yapan, rüşvet ve faiz yiyen yahudileri bu davranışlardan sakındırmıyorlar? Bilsinler ki onlar da bu çirkin davranışlara ortak olmaktadırlar.
64-Medine yahudileri, elçimiz Muhammed'in peygamberliğini reddetme hususunda o kadar inatlaşmışlardır ki Allah'ın, "Mallarınızdan infak ediniz" emri geldiği zaman sırf müminlerle alay etmek ve elçimizin peygamberliğini reddetmelerine bahane üretmek için, "Demek Muhammed Allah'ın sizden mal istediğini söylüyor. Bu, Allah'ın fakir olması anlamına gelir. Böyle bir şey mümkün olmadığına göre, demek ki Muhammed yalan söylüyor" gibi ağır sözler söylemişlerdir. Bu had bilmezlikleri ve hasetleri sonucunda asıl kendileri cimrileşmiş ve ilâhi rahmetten mahrum kalmışlardır. Şunu iyi bilsinler ki Allah'ın hiçbir şeye ihtiyacı olmadığı gibi, nimeti ve ihsanı da sınırsızdır, fakat nimetini hikmetinin gereğince bahşeder. Gerçek şu ki Muhammed'e peygamberlik vermemiz yahudi alimlerini (bkz.Razi) o kadar haset duygularına sürüklemiştir ki (bkz.Zemahşeri) artık ona vahyettiğimiz her sözü eleştirip gitgide hadlerini aşacaklardır. Böyle olduğu için de aralarındaki kin ve düşmanlık kıyamete kadar bitmek bilmeyecektir. Üstelik tevhit inancına ve elçimize karşı yaptıkları düşmanlık onlara bir şey kazandırmayacaktır, bütün çabaları boşa çıkacaktır. (bkz.Taberi, Zemahşeri) Onlar kendilerini Allah'ın sevgili kullar olarak görseler de, Allah, elçisine karşı bu tavrı takınanları sevmez.
65-Halbuki böyle yapmak yerine elçimiz Muhammed'e iman edip onun bildirdiği ilâhi emirlere uygun yaşasalardı, biz onların kusurlarını örter ve kendilerini cennetle ödüllendirirdik.
66-Evet, ellerindeki Tevrat ve İncil gibi ilâhi kitapların gereğini yerine getirseler, yani elçimiz Muhammed'e ve ona vahyettiğimiz Kur'an'a iman edip ilâhi emirlere uygun yaşasalardı, dünya hayatında da bolluk ve bereket içinde yaşama imkânı bulurlardı. (bkz.İbn Abbas, Taberi) Ne yazık ki içlerinde çok az bir kısmı hariç, (bkz.Mücahid, Taberi) çoğunluğu elçimize iman etmemekte ve hadlerini aşmaktadır.
67-Ey elçimiz Muhammed! Sen onların bu tavırlarına aldırmaksızın tebliğ görevine devam et ve sana suikast düzenleyen Medine yahudilerinin tuzaklarından ya da müşriklerin saldırılarından korkma! Eğer herhangi bir korkuya kapılır ve ilâhi mesajı tam olarak tebliğ etmekten imtina edersen, sana verilen peygamberlik görevini yerine getirmemiş olursun! Şunu bil ki bu güne kadar seni koruyan Allah bugünden sonra da koruyacaktır. Sana tuzak kuranlar asla emellerine ulaşamayacaklardır. (bkz.Zemahşeri)
68-Ey elçimiz Muhammed! Senin peygamberliğini kabul etmeyen ve hadlerini aşıp sana kabul edilemez sözler söyleyen yahudilere ve hristiyanlara şöyle de: "İnandığınızı iddia ettiğiniz Tevrat ve İncil'deki ilâhi emirleri bile umursamazken, nasıl kendinizi dindar olarak görebilirsiniz? Doğrusu bu kitaplarda yer alan ilâhi hükümlerin gereği olarak benim peygamberliğime ve Kur'an'a iman edip bütün ilâhi emirlere itaat etmedikten sonra (bkz.Taberi) Allah nezdinde iddialarınızın hiçbir geçerliliği yoktur!"
Evet, sana peygamberlik vermiş olmamız, yahudi alimlerini o kadar haset duygusuna sürüklemiştir ki artık sana vahyettiğimiz her sözü eleştirmeye çalışacak ve gitgide hadlerini aşacaklardır. Bu sebeple sen onların tavırlarına aldırma, inatla seni inkâr etmelerine üzülme! Çünkü bu durum senden değil, onların öteden beri peygamberlere karşı takındıkları tavırdan kaynaklanmaktadır. (bkz.Taberi)
69-Hem Allah'ın peygamberini inkâr edip hem cenneti kendilerine has gören Medine yahudileri şunu iyi bilsinler ki cennet, iddia ettikleri gibi onların tekelinde değildir. İster o yahudilerden ister müminlerden ister hristiyanlardan isterse Sabiilerden olsun; elçimiz Muhammed'e düşmanlık etmeyip içi ısınarak sıcak bakan, Allah'a ve ahiret gününe inanıp ona göre hareket eden, ilâhi emir ve yasaklara uygun yaşayan herkes Allah katında karşılığını bulacak, ödülünü alacaktır.
70-Kaldı ki biz onların atalarından vaktiyle, bütün peygamberlere inanacaklarına dair söz almış ve daha sonra onlara birçok peygamber göndermiştik. Ama peygamberler onlara ne zaman arzularına uymayan bir hüküm getirecek olsa, derhal onları inkâra ve düşmanlığa başlamışlar, hatta bazılarını öldürmüşlerdir.
71-Allah onların bu tavırları karşısında çok defa merhamet göstermiş ve kendilerini affetmiştir. Ancak onlar bu ilâhi rahmetten istifade etmek yerine, peygamberlere karşı böyle bir tutum takınmanın cezasız (bkz.Zemahşeri) kalacağını sanmışlar, yapılan uyarılara büsbütün kulak tıkamışlar ve Allah onları affetikçe her defasında aynı tavrı göstermişlerdir. Allah onların bütün bu yaptıklarından haberdardır ve onları elbette cezasız bırakacak değildir.
TESLİSİN ELEŞTİRİSİ
72-Gerçek şu ki İsa peygamberi Allah olarak gören hristiyanlar, İsa'nın mesajını çarpıtmış ve küfre girmişlerdir. Zira İsa onlara dosdoğru tevhit inancını anlatmış, "Ey halkım! Benim de sizin de yaratıcımız ve rabbimiz olan Allah'tan başkasına kulluk etmeyiniz, sadece O'na ibadet ediniz. Unutmayınız ki Allah, kendisine ortak koşanlara cennet kapılarını kesinlikle kapatmış ve cehennem azabını hazırlamıştır. Şirk koşup da cehenneme girecek olanları bu azaptan kurtaracak hiçbir şefaatçi de olmayacaktır" şeklinde konuşmuştu.
73-Benzer şekilde teslisi savunan hristiyanlar da İsa'nın mesajını çarpıtmış ve küfre girmişlerdir. Zira kulluk edilmeye lâyık yegâne kudret Allah'tır. O'ndan başka hiçbir varlığın ilâhi niteliği yoktur. İsa ve Meryem de dahil olmak üzere herkes O'nun kuludur. Bütün peygamberler tarafından tebliğ edilen bu gerçeğe rağmen onlar yine de bu teslis iddiasından vazgeçmezlerse ahirette dehşetli cehennem azabına maruz kalacaklardır.
74-Oysa bu konuda inat edeceklerine, elçimiz Muhammed'in tebliğine kulak vererek tevhide iman edip şirkten tövbe etseler Allah onları elbette bağışlayacaktır. Çünkü Allah tövbe edenlere karşı çok bağışlayıcı ve merhametlidir.
75-Doğrusu tevhide sımsıkı bağlı bir mümin kadın olan Meryem de, oğlu İsa da herkes gibi yiyip içen, ihtiyaç sahibi (bkz.Taberi) yani yaratılmış birer kul idiler. Evet, İsa aynı zamanda bir peygamberdi, fakat Allah'ın o zaman kadar gönderdiği onca peygamberden sadece bir tanesi idi. Hal böyleyken nasıl olur da ona ilâhlık yakıştırırlar?
Ey elçimiz Muhammed! İşte biz, hatalarını anlayıp tövbe etmeleri için, onlara tevhit inancını böyle kanıtlıyoruz, fakat gördüğün gibi onlar inatla aynı tavırlarını sürdürüyor, Allah'a ortak koşmaya devam ediyorlar.
76-Bu durumda onlara şunu söyle: "Ey tesliste ısrar eden hristiyanlar! Bütün kâinatı yaratan ve her şeyin mutlak hakimi olan Allah varken, O'nun yarattığı kullardan biri olan ve ilâhi kudret karşısında hiçbir gücü bulunmayan, size herhangi bir fayda veya zarar veremeyecek olan İsa'ya mı kulluk ediyorsunuz? Gelin bu şirk inancından vazgeçip tövbe edin! Bilin ki Allah tövbelerinize icabet edecektir." (bkz.Taberi)
77-Ey elçimiz Muhammed! Meryem oğlu İsa'ya ilâhlık atfeden hristiyanlara şöyle de: İnancınızdan sapıp da Allah hakkında asılsız şeyler söylemeyin. Vaktiyle teslisi ortaya çıkaran ve böylece kendileri gibi birçok insanın da sapmasına, şirke bulaşmasına sebep olan atalarınızın (bkz.Zemahşeri) yolunu körü körüne takip etmeyin.
78-Unutmayın ki Allah, geçmişte peygamberlere karşı gelen, onlara iman etmeyen, bu inkârcı tavırlarını ısrarla sürdüren İsrailoğulları'na yönelik kınamasını Davut ve İsa peygamberin dilinden bildirmiş, onların ilâhi rahmetten uzak kalacaklarını ilân etmişti.
79-Onlar birbirlerini yaptıkları yanlış işlerden vazgeçirmeye çalışmadılar. Şimdi siz de tesliste ısrar ve Allah'ın elçisi Muhammed'i inkâr ederek aynı duruma düşmeyiniz!
HRİSTİYAN KATILIMI
80-Ey elçimiz Muhammed! Gördüğün gibi Medine yahudilerinin büyük bir kısmı sana karşı müşrikleri desteklemektedir. Bu tavırlarından dolayı da, tıpkı geçmişte peygamberlere benzer tavırlar gösteren ataları gibi, ilâhi rahmetten mahrum kalacak ve sonsuza kadar cehennem azabına maruz kalacaklardır.
81-Oysa böyle yapacaklarına Allah'a, elçimize ve ona vahyettiğimiz Kur'an'a iman etselerdi müşrikleri desteklemez ve bu duruma müstehak olmazlardı. Ne var ki onların çoğu inkar etmekte ve bu cezaya müstehak olmaktadır.
82-Ey elçimiz Muhammed! Şunu iyi bil ki sana ve müminlere karşı en şiddetli düşmanlık ve muhalefet sergileyecek olanlar müşrikler ve Medine yahudileri olacaktır. Peygamberlere karşı düşmanlık, yahudilerin adeta geleneği olmuştur, bu yüzden sen onların tavırlarına aldırma! (bkz.Razi) Göreceksin sizlere en yakınlık duyanlar hristiyanların içinden çıkacaktır. Çünkü onların içerisinde hakkı kabul edip peygambere itaat etme hususunda kibirli davranmayan bazı rahip ve keşişler bulunmaktadır.
83-Bunlar sana vahyedilenleri dinledikleri zaman, onun gerçekten Allah'ın kelâmı olduğunu anlamış ve göz yaşlarını tutamamışlardır. Derler ki: "Rabbimiz! Bizler senin gönderdiğin peygambere iman ettik, bizi de onun çevresindeki müminlere dahil et.
84-Bu dinlediklerimizin ilâhi vahiy olduğu açıkça ortada iken niçin Muhammed'in peygamberliğine inanıp da rabbimizin bizi ona iman edenlerle birlikte rahmetine nail kılmasını dilemeyelim ki?"
85-Allah onların bu samimi inanç ve yakarışlarına icabet etmiş ve onlara içlerinde ırmakların çağıldadığı cennetlerde sonsuza kadar kalmakla ödüllendirmiştir.
86-Diğer taraftan böyle yapmak yerine tevhidi ve Muhammed'in peygamberliğini inkâr edenler ise, (bkz.Taberi) her ne kadar kendilerini cennetlik olarak görseler de, cehennemliklerin ta kendileri olacaktır.
HELÂLLER, HARAMLAR ve CAHİLİYE ADETLERİ
87-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Sakın Cahiliye müşriklerinin çeşitli şeyleri putlarına adayarak onları insanlara haram saymaları gibi siz de Allah'ın helal kıldığı şeyleri haram saymayınız. Bu konuda haddinizi aşmayınız. Helâl ve haram konusunda haddi aşan kimselerin Allah nezdinde makbul olmadığını biliniz.
88-Allah'ın sizlere nimet olarak bahşettiği her türlü rızıktan faydalanınız ve bunun şükrü olarak sadece O'na kulluk ediniz. O'nun emirlerine uyunuz.
YEMİN
89-Helâl olan bazı şeyleri kendinize haram kılmak için yeminler etmeyin, geçmişte etmiş olduğunuz bu tür yeminleri de bozun! Allah, böylesine düşünülmeden, ağız alışkanlığı ile yapılmış yeminler sebebiyle sizi sorumlu tutmaz. Ancak bilinçli olarak ettiğiniz yeminlerden sorumlu tutar, bunu da unutmayın! Böyle bir yemini bozmanın cezası, kendi ailenize sağladığınız yiyeceklerle on fakiri doyurmak veya aile efradınıza aldığınız türden giysilerden on fakiri giydirmek ya da bir köleyi azat etmektir. Bunlardan hiçbirini yapamayacak kadar fakir olanlarınızın ise, yeminlerini bozmaları durumunda yapmaları gereken şey, üç gün oruç tutmaktır. İşte bilerek edilen yeminin bozulmasının cezası budur. O halde yemin ederken dikkatli olun. Bakınız, Allah size hükümlerini açıkça anlatıyor, artık size düşen bunlara uymaktır.
İÇKİ, KUMAR, FALCILIK ve ŞİRK
90-Ey elçimize iman edenler! Sarhoş edici içecekler, kumar ve şans oyunları ile haksız kazanç sağlamak, müşriklerin yaptıkları gibi bazı taş ve benzeri nesnelere özel ve manevi nitelikler atfedip onları kutsallaştırmak veya kısmet aramak, fal bakmak gibi asılsız yollara başvurmak şeytan işi çirkin davranışlardır. Bunlardan tamamen uzak durunuz ki dünyada da ahirette de kurtuluşa eresiniz.
91-Unutmayınız ki içki ve kumar gibi alışkanlıklar sizi birbirinize düşürür, aranıza kin ve düşmanlık tohumları eker, sizi Allah'a kulluk etmekten gitgide uzaklaştırır. Durum böyle olduğu halde halâ bu alışkanlıkları niçin sürdüresiniz ki?
92-Allah'a itaat ediniz, O'nun peygamberine itaat ediniz ve onun size bildirdiği bütün ilâhi emirlere titizlikle riayet ediniz. Peygamberin görevinin sadece duyurmak ve uyarmak olduğunu, bu emirlere uymadığınız takdirde sizin zararlı çıkacağınızı unutmayınız!
93-Ey müminler! Sizlere bildirilmiş olan bu ilâhi emirler gelmeden önce içki, kumar vb. kötülükleri işlemiş ve vefat etmiş olan mümin kardeşleriniz için kaygılanmayınız; çünkü onlar eğer Allah'ın birliğine ve Muhammed'in peygamberliğine iman etmiş ve Allah'ın rızasını gözetmiş iseler Allah onları, henüz muhatap olmadan vefat ettikleri bu emirlerden sorumlu tutmayacaktır. Zira Allah, iman eden ve ilâhi emirlere uymaya devam eden müminleri sever ve onlara merhametiyle muamele eder.
HAC İBADETİ ESNASINDA AV YASAKLARI
94-Ey müminler! Hac veya umre için ihrama girdiğinizde av hayvanlarını öldürmeyiniz. İhramda iken Allah sizleri imtihan edecek ve av hayvanlarının bir mızrak atarak vuracağınız veya yakalayacağınız kadar yakınınıza gizlice sokulmalarını sağlayacaktır. Böylece sizin dünya hayatında (bkz.Taberi) ilâhi emirlere ne ölçüde uyduğunuz sınanmış olacaktır. Bütün bu izahlara rağmen yine de ilâhi emri umursamayanlar, haramı helâl sayanlar (bkz.Taberi) ahirette acı bir azaba maruz kalacaklardır.
95-İlâhi emri kabul ettiği halde ihramlı iken kasten av hayvanı öldürenler ise öldürdüğü hayvana denk olduğu iki güvenilir şahit tarafından tespit edilen bir evcil hayvanı kurban olarak sunmalı ve Mescid-i Haram bölgesine yani oradaki muhtaç hacılara ulaştırması ya da eşit bedelde bir harcama ile fakirleri doyurması gerekir. Eğer maddi imkânı yoksa öldürdüğü hayvana denk bir kurbanın kaç kişiyi doyuracağını hesaplamalı ve o gün sayısı kadar oruç tutmalıdır. (bkz.Mukatil) Böylece kendisine bildirilen yasağı çiğnemiş olmanın cezasını çekmiş olacaktır. Bu hususta geçmişte yapmış olduğunuz yanlışları Allah affetmiştir, ancak bundan sonra ayn suçu işleyenler cezaya müstehak olurlar. Allah sonsuz kudret sahibidir, emirlerine karşı gelenleri cezasız bırakmaz.
96-İhramlı iken suda yaşayan hayvanları avlamanız veya yemeniz helâldir. Böylece hac mevsimi boyunca ihramlı olan yerli yabancı (bkz.Mukatil) herkes bu yiyeceklerden istifade edebilir. Ancak ihramlı olduğunuz müddetçe kara hayvanlarını avlamanız haramdır. Bu ilâhi emirlere titizlikle uyunuz ve hesap gününde Allah'ın huzuruna çıkarılıp bu hususlarda hesap vereceğinizi unutmayınız.
GÜVEN MERKEZİ : KÂBE
97-Ey müminler! Allah, kutlu mabet Kâbe'yi, çevresinde hiçbir canlının öldürülmediği, savaşın yapılmadığı, can ve mal güvenliğinin sağlandığı sembol bir mekân kılmıştır. Savaşmanın yasak olduğu haram aylar da öyledir. Hac yolcularının, Kâbe civarında yoksullara ikram etmek ve Allah'ın rızasına kavuşmak için beraberlerinde getirdikleri ve bunu belli eden işaretler taktıkları kurbanlıklar da, bunlara saygı duyulmasından dolayı yolcuların ve ticaret kervanlarının güvenliğini sağlayan, onları yağma, talan, soygun ve ölümden koruyan sembollerdir. Böylece Allah hac ibadetini sizler için hem maddi hem manevi bir değer kılmıştır. (bkz.Taberi) Şu halde bu ibadeti yaparak ve bütün bunlar üzerine düşünerek, Allah'ın sizin için en iyi olanı her zaman bildiğini, bütün kâinatın yegâne maliki olduğunu anlamalı ve onun birer ibadet nişanesi olarak belirlediği bu hususlara uymalısınız.
98-Yine O'nun ilâhi emirlere uyan müminler için çok merhametli ve bağışlayıcı olduğunu, fakat emirlerini dikkate almayanları da şiddetli bir şekilde cezalandırdığını bilmelisiniz.
99-Unutmayınız ki bu ilâhi mesajları sizlere duyuran elçimiz Muhammed'in görevi, bu tebliğ vazifesinden ibarettir, artık kimin ona iman ve itaat ettiğini, kimin isyan ettiğini biz biliyoruz ve herkese gerekli karşılığı vereceğiz. (bkz.Taberi)
100-Ey elçimiz Muhammed! Müminlere şu önemli hususu hatırlat! "Allah nezdinde asla mümin ile inkârcı bir değildir. Dünya hayatında peygambere inanmayan ve ilâhi emirlere uymayan kimselerin sayıları çok olsa da, Allah katında onların değeri yoktur. Bu sebeple aklınızı kullanıp ilâhi emirlere uyma yolunu seçiniz ve bu yolda sebat ediniz ki kurtuluşa eresiniz." (bkz.Taberi)
PEYGAMBERE GELİŞİGÜZEL SORU SORANLARI İKAZ
101-Ey müminler! Peygambere karşı saygıda kusur etmeyiniz; ona "Ölmüş olan babam cennette mi yoksa cehennemde mi?" gibi, aslında cevaplarından pek hoşlanmayabileceğiniz ve vahyin konu etmediği, olur olmaz sorular sorarak onu sorgular gibi tavırlar takınmayınız. (bkz.Taberi) Bu tür sorular sormak yerine, size gerekli olan şeyleri bildiren vahyi takip ediniz. Unutmayınız ki Allah sizin için açıklanması gerekli olan şeyleri zaten açıklamış, size olan rahmetinden dolayı da birçok hususu açıklamayıp sizin iradenize bırakmıştır. Zira Allah size karşı çok bağışlayıcı ve ve lutufkârdır.
102-Ayrıca geçmişte peygamberlere karşı böylesine alaycı ve sorgulayıcı tavırlar takınan, onlardan olmadık mucizeler isteyen (bkz.Taberi) kimselerin, gereken cevaplar bildirildiğinde hemen inkârcı bir tavır sergilediklerini de biliniz ve peygambere karşı saygılı olunuz.
MÜŞRİKLERİN PUTLAR ADINA İHDAS ETTİKLERİ HARAMLAR
103-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Müşriklerin Allah'ın helâl kıldığı bazı hayvanları bahire, saibe, vesile ve hâm gibi (*) isimlerle adlandırıp bunların çeşitli özelliklerine bakarak putlara adamaları, etlerini ve sütlerini haram, kendilerini dokunulmaz saymaları kesinlikle ilâhi bir emir olmayıp büsbütün şirk adetidir. Onların bu yaptıkları düpedüz Allah'a iftiradır.
(*) Bahire, saibe, vesile ve hâm, Arapların putlara kurban ettikleri ya da üzerinde çeşitli tasarrufta bulundukları bulundukları hayvanlara verilen isimlerdir. Bahire, sonuncusu erkek olmak üzere beş veya on batın doğuran devedir. Bahire devesi sağılamaz, üzerine yük vurulmaz ve eti de kadınlara haram erkeklere helâl sayılırdı. Ayrıca kulağı yarılıp serbest bırakılırdı. Bu kulak yarma işi o hayvanın putlara adanmışlığını gösterirdi. Nisa suresinin 119. ayetinde sözü edilen, "hayvanların kulaklarını yarma" konusu işte budur. Bazen sonuncusu erkek olmak üzere beş batın doğuran deve kesilir ve etinden kadın erkek herkes yerdi, fakat devenin son batında doğurduğu yavru dişi ise, o takdirde o hayvanın kulağına kesik işaretler vurulurdu (bahr), eti ve sütü haram sayılır, üzerine de binilmezdi. Saibe bir kimsenin yakalandığı hastalıktan kurtulduğu takdirde bir deveyi bahire yapma adağında bulunduğu deve demektir. Ayrıca Cahiliye dönemi müşrik Araplar'ı, koyun dişi doğurduğunda yavruyu besleyip büyütürler, erkek doğurduğunda ise putlara kurban ederlerdi. Kuzuların, biri dişi diğeri erkek olarak ikiz doğmaları durumunda da dişinin hürmetine erkeği de kurban etmekten vazgeçer ve o erkek kuzuya, vesile adını verirlerdi. Hâm ise on nesil deveyi dölleyen devedir ve bu duruma gelen devenin artık sırtına yük vurulmaz ve kırlara salınırdı. (daha geniş bilgi için bkz. Mukatil, Taberi, Zemahşeri tefsirleri)
104-Bu müşriklere böylesi sapkın inançları bırakıp dosdoğru din olan tevhide ve bu inancı tebliğ eden peygambere iman etmeleri söylendiğinde, derhal bir kibir ve taassuba kapılıp, "Bizler atalarımızın inanç ve geleneklerini sürdürüyoruz" derler. Oysa atalarının da vaktiyle tevhitten sapmış olduklarını hiç düşünmezler!
105-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! Sizler müşriklerin bu tavırlarına değil, ilâhi emirlere uyunuz ve bu hususta üzerinize düşen sorumlulukları yerine getirmeye bakınız. Biliniz ki sizler tevhide sımsıkı sarıldıkça onların yaptıkları hiçbir şey size zarar veremez. Neticede Allah herkesi mahşerde toplayacak ve yaptıklarından hesaba çekecektir.
VASİYET
106-Ey elçimiz Muhammed'e iman edenler! İçinizden biri ölüm döşeğine düştüğünde, malının taksimi ile ilgili bir vasiyet bırakmalı ve ileride mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkmaması için (bkz.Razi) bu vasiyeti, mümin ve güvenilir iki şahidin huzurunda gerçekleştirmelidir. Eğer böyle bir vasiyeti yolculuk ve benzeri olağan dışı şartlarda gerçekleştirmek durumunda kalır ve mümin iki şahit bulamazsanız, o zaman gayrımüslim de olsa iki kişiyi şahit tutunuz. Şahitlerden şüphelenir veya ilgililerin ileride şahitler hakkında herhangi bir güvensizlik beyan edeceklerinden endişe ederseniz, o zaman ilgilileri ve şahitleri toplayınıız ve orada şahitlerden, kendi inançları uyarınca ibadet edip herkesin huzurunda, "Allah'a and olsun ki bu konuda kendi yakınlarımız dahil hiç kimseyi kayırmayacağız, Allah adına ettiğimiz bu yemine her halükarda sadakat göstereceğiz" şeklinde yemin etmelerini isteyiniz.
107-Bu arada onların yalancı yahut güvenilmez oldukları kanaatine ulaşırsanız bizzat vasiyet hükümleriyle kendi payları azalmış olan mirasçılardan iki kişiyi (bkz.Razi) şahit tutunuz ve onlardan da, önceki iki kişi gibi güvenilir olduklarına dair Allah adına yemin etmelerini isteyiniz.
108-Kaldı ki şahitlerin bizzat mirasçılar içerisinden seçilmesi, hem konuyla ilgili muhtemel şüpheleri giderecek hem de şahitlerin yeminlerinin ileride mirasçılar tarafından kabul edilmemesi gibi endişelere yer bırakmayacaktır.
Ey müminler! Bu hususlardaki ilâhi emirleri can kulağıyla dinleyiniz ve titizlikle uyunuz. Yalancı şahitlik yapanların, emellerine ulaşamadıkları gibi kurtuluşa da eremeyeceğini aklınızdan çıkarmayınız.
İSA ve MERYEM'İ İLÂHLAŞTIRAN HRİSTİYANLARA CEVAP
109-Ey Allah'ın peygamberi İsa'yı ilâhlaştıran hristiyanlar! Şunu iyi biliniz ki hesap günü geldiğinde Allah bütün peygamberleri toplayacak ve "Siz halkınıza tevhidi tebliğ ettiğinizde onlar size nasıl karşılık verdiler?" diye soracaktır. Peygamberler ise, "Rabbimiz! Biz onların sadece görünüşlerini biliriz, sen ise gizli açık her şeyi bilirsin" şeklinde cevap vereceklerdir.
İSRAİLOĞULLARI ALİMLERİNİN Hz. İSA'YI KÜÇÜK GÖRMELERİNE KARŞI ALLAH'IN ONA BAHŞETTİĞİ NİMETLER
110-O gün Allah Meryem oğlu İsa'ya ve annesine vermiş olduğu nimetleri şöyle hatırlatacaktır: "“Meryem oğlu İsa! Senin ve annenin üstünde olan iyiliklerimizi hatırla. Hani seni Rûhul Kudüs ile desteklemiştik; hem beşikte hem de yetişkin iken insanlara konuşma yapıyordun. Seni peygamber olarak seçmiş bir de sana yazmayı, hikmeti, Tevrat’ı ve İncil’i öğretmiştik. İznimle topraktan kuş şeklinde bir şey yaratır, sonra ona üflerdin de yine iznimle kuş oluverirdi. Anadan doğma körü ve abraşı iznimle tamamen iyileştirirdin. Yine iznimle mezardan ölüyü diri olarak çıkartırdın. Seni İsrail oğullarından da kurtarmıştım; çünkü onlara açık mucizelerle geldiğin halde onların görmezlikten gelenleri: “Bu açık bir büyüdür” demişlerdi.”
111-Yine bir peygamber olarak kendilerine apaçık delillerle tevhidi anlattığın halde seni sihirbaz olmakla suçlayan İsrailoğulları'nın düşmanlıklarından da muhafaza etmiş ve havarilerin tevhide ve senin peygamberliğine iman etmelerini nasip etmiştik.
Hz. İSA'DAN MUCİZE İSTEĞİ : GÖK SOFRASI
112-Havariler senin peygamberliğine inanmakla birlikte bir süre kalplerinde kuşku taşımışlar, senden "Allah bize gökten bir sofra indirsin" diye istekte bulunmuşlardı. Sen de buna karşılık, "Allah'tan korkun! Benim peygamber olduğuma iman ettiğiniz halde böylesine inkârcı bir tavır takınıp da mucizeler istemeyin" demiştin.
113-Fakat onlar ısrar edip, "Bizler sana iman ediyoruz, ama hem inancımızın pekişmesi hem de böyle büyük bir mucizeye şahit olup bu ilâhi sofradan nasiplenmek için bunu istiyoruz" demişlerdi.
114-Bu ısrarlar neticesinde sen de ellerini açmış, "Allahım! Bize gökten bir sofra indir ki bu sofra bizler ve sonrakiler için bir bayram vesilesi, senin sınırsız kudretinin nişanesi olsun! Bize bu rızkı lutfet, zira rızık verici sadece sensin!" diye dua etmiştin.
115-İşte bunun üzerine Allah, "Bu sofrayı bahşettiğim takdirde artık senin peygamberliğini inkâr eden hiç kimsenin ilâhi azaptan kurtulma şansı olamaz, ona eşi benzeri görülmemiş bir şekilde ceza verilir" diye cevap vermişti.
Hz.İSA'YI İLÂHLAŞTIRANLARA BİZZAT KENDİ DİLİNDEN REDDİYE
116-Allah böylece İsa'ya verdiği nimetleri hatırlattıktan sonra ona, "Ey İsa, Seni ve annen Meryem'i ilâhi varlık olarak görmelerini hristiyanlara sen mi öğrettin?" diye soracaktır. İsa ise şöyle diyecektir: "Haşa! Böyle bir şey nasıl olabilir? Sen kulluk edilmeye lâyık yegâne kudretsin, ben ise senin elçin olarak gönderilmiştim, dolayısıyla senin verdiğin mesajdan başka bir şeyi onlara anlatmak haddim değildir! Kaldı ki onlara böyle bir şey söylemiş olsaydım bunu herkesten iyi sen bilirdin. Zira sen gerçek ve yegâne ilâh olarak her şeyi bilirsin, sadece söylediklerimi değil, içimden geçenleri dahi bilirsin. Ben ise sadece bir insanım ve senin öğrettiğinden başkasını bilmem.
117-Ben onlara sadece senin söylememi emrettiğin şeyleri söyledim, tevhidi anlattım. "Hepimizin yegâne rabbi olan Allah'a kulluk edin, hiçbir şeyi O'na ortak koşmayın" dedim ve hayatım boyunca onları bu tevhit çizgisinde tutmaya gayret ettim. Bu yoldan sapmalarını önlemeye çalıştım. Ancak sen benim canımı aldıktan sonra onların bu inancı bozup bozmadıklarını bilemem. Bunu ancak sen bilirsin. Çünkü sen her şeyden haberdarsın.
118-Eğer şirke bulaşmış olmaları sebebiyle onları cezalandırırsan, bu adil bir ceza olur, diğer taraftan eğer onları affedersen, bu da senin takdirindir. Zira sen sonsuz kudret sahibisin ve her şeyi en uygun şekilde yaparsın.
TEVHİDE ve PEYGAMBERE UYANLARIN ÖDÜLÜ
119-Neticede Allah'ın hükmü şöyle olacaktır: Dünya hayatında tevhide ve peygamberlere iman eden ve bu inancı sadakatle muhafaza edenler, içlerinde ırmakların çağıldadığı cennetlere girecek ve sonsuza kadar bu nimetten istifade edeceklerdir. Onlar Allah'ın kendilerine verdiği bu nimetlerden hoşnut olacaklar gibi, Allah da onların bu iman ve sadakatlerinden razı olacaktır. İşte kurtuluş budur.
120-Kâinattaki her şey Allah tarafından yaratılmıştır ve O'na aittir, dolayısıyla kulluk edilmeye lâyık yegâne kudret O'dur. O her şeye kadirdir.
(Surelerin Türkçe özü için, Sayın Hasan Elik ve Sayın Muhammed coşkun hocalarımızın ilmine ve onların "İndirildiği Dönemin Işığında Kur'an Tefsiri - Tevhit mesajı" isimli muhteşem eseri ile Sayın Abdülaziz Bayındır hocam ile Sayın Hakkı Yılmaz hocalarımın ilimlerine minnettarım)
Diğer sureler için link;
